Como sabrás en Randomtrip tenemos alma galaico-portuguesa: Inês es de Portugal y Chris de Galicia. Aunque somos de países diferentes tenemos mucho más en común de lo que podría parecer ya que nuestras ancestras y ancestros hablaban un mismo idioma. ¿Lo sabías?

Nos hemos dado cuenta a lo largo del tiempo, y de los viajes, de que hay mucha confusión respecto al idioma gallego así que en este post vamos a intentar aclarar y deconstruir algunos mitos sobre el gallego y hacer una reflexión sobre su uso para que cuando viajes a las bellas tierras celtas, no metas la pata. (Abaixo podes ler o artigo en galego)

un gaiteiro poniendo banda sonora a la puesta de sol que disfrutamos en Cabo Home, Cangas
Un gaiteiro poniendo banda sonora a la puesta de sol que disfrutamos en Cabo Home, Cangas / Un gaiteiro poñendo banda sonora ó por do sol que desfrutamos en Cabo Home, Cangas

Cada año se celebra el «Día das Letras Galegas» el 17 de Mayo y se homenajea a alguna personalidad referente de la lengua gallega.

En 2020 el escogido, Ricardo Carvalho Calero, trajo polémica, por ser uno de los ideólogos del reintegracionismo: una postura lingüística que defiende que el gallego y el portugués son una única lengua, y por lo tanto deberían ser tratadas como tal.

No vamos a entrar en la polémica, principalmente porque no tenemos los conocimientos necesarios para evaluar las implicaciones de algo así, pero como pareja galaico-portuguesa queremos aprovechar la ocasión y yo, Chris, el galego de Randomtrip, voy a aclarar algunos puntos sobre el gallego que a veces generan confusión y hacer una reflexión sobre su uso:

🔹 Algunas personas creen que el gallego es un dialecto del castellano. Esto es falso, el gallego no es un dialecto, sino una lengua. Aquí se abre un debate paralelo interesante: ¿qué es una lengua y qué es un dialecto? Todas las lenguas fueron en algún momento un dialecto, hasta adquirir entidad propia. En cualquier caso, el gallego nunca podría ser un dialecto del castellano: como mucho podría ser un dialecto del latín, o del galaico-portugués, del que hablamos en el siguiente punto.

El bello pueblo de Combarro con sus piornos a orillas de la ría
El bello pueblo de Combarro con sus piornos a orillas de la ría / O belo pobo de Combarro cos seus piornos á beira da ría.

🔹 El gallego tiene origen en el galaico-portugués, una lengua romance (es decir, que procede del latín) que se hablaba en la época medieval en el noroeste de la península ibérica. Con el tiempo y debido a los cambios políticos, el galaico-portugués se dividió en tres lenguas: el gallego, el portugués y la «fala» (una variante que se utiliza en tres ayuntamientos de Cáceres, Extremadura).

🔹 Es por lo tanto innegable que el gallego y el portugués tienen mucho en común.

El faro de la isla de Arousa
El faro de la isla de Arousa / O faro da illa de Arousa

🔹 Como lenguas diferentes y separadas, tanto el gallego como el portugués evolucionaron de formas diferentes, bajo la influencia (como todas las lenguas) del contacto con otras lenguas, dialectos y de la situación política. Así, el portugués pasó a ser la lengua oficial de Portugal, mientras que el gallego pasó a ser una lengua «de segundo nivel», ya que el castellano pasó a ser el idioma oficial, llegando el gallego a estar prohibido durante la dictadura franquista. El gallego creció bajo la influencia del castellano, recibiendo muchos «castelanismos», haciendo que hoy en día ambas lenguas sean mucho más parecidas (de ahí que mucha gente piense que el gallego es un dialecto del castellano).

🔹 Todo esto es pasado, que está muy bien para entender el porqué de las cosas. Pero volvamos a hoy en día: ¿para qué sirve el gallego? ¿Vale la pena usarlo, siendo una lengua «minoritaria»? Voy a intentar dar mi opinión, basada en mi experiencia.

🔹 Lamentablemente, el gallego no es sólo una lengua: es también un arma política. Últimamente algunos partidos de la derecha aseguran que en Galicia se «impone» el gallego, cuando realmente cada vez se habla menos. Esto desvirtúa el debate ya que, debido a la situación actual con Cataluña, se polariza dejando dos opciones: pro-gallego (¡Independentista!) o anti-gallego (¡Viva España!)

La emblemática torre de San Sadurniño al atardecer: una de las famosas postales de Galicia
La emblemática torre de San Sadurniño al atardecer: una de las famosas postales de Cambados / A emblemática torre de San Sadurniño no por do sol: unha das postais máis famosas de Cambados

🔹 También lamentablemente, dependiendo del lugar en dónde naces, el gallego tiene connotaciones de clase o nivel cultural: yo aprendí a hablar en gallego, en casa de mis padres hablábamos (y hablamos) en gallego, en la escuela hablábamos en gallego… Pero al cambiar a la escuela secundaria, donde ya había gente de varios pueblos y ciudades de los alrededores (en lugar de sólo gente de mi pueblo), la situación era diferente: mucha gente hablaba en castellano, especialmente gente de las «ciudades», y hablar gallego era asociado a gente «de aldea, del monte», como algo despectivo. Obviamente estoy generalizando, no toda la gente pensaba así. Pero sí que era algo común, no sólo en la escuela, también en la familia y en la calle conocí casos de personas que hablaban gallego pero que querían que sus hijos/as aprendiesen sólo castellano para no parecer «del monte» y porque el gallego era un idioma «sin futuro». También recuerdo que cuando visitábamos alguna «ciudad grande» (por ejemplo Vigo) era más probable que la gente hablase en castellano. Esto fue moldeando mi comportamiento en esa época, pasando a hablar gallego o castellano en función de donde estaba y de lo que podían pensar de mí. Hoy en día cuando visito Galicia intento hablar en gallego siempre.

🔹 Independientemente de que el gallego se hable más o menos y de que tenga más o menos futuro, creo que crecer aprendiendo dos lenguas es una ventaja, siempre. Eventualmente yo podía hablar gallego o castellano de forma correcta, en la escuela teníamos clases en ambos idiomas, y tanto gallego-hablantes como castellano-hablantes entendíamos todo, y creo que crecer con este bilingüismo ayuda a facilitar aprender más idiomas en el futuro.

La kilométrica playa de A Lanzada
La kilométrica playa de A Lanzada / A kilométrica praia da Lanzada

🔹 Cuando empecé a ir más a Lisboa con Inês, tenía bastantes dificultades para seguir las conversaciones portuguesas: entendía algunas palabras sueltas, pero hablaban tan rápido y pronunciaban de forma tan diferente que no conseguía entender del todo. Por otro lado, conseguía entender el 90% del portugués escrito. Después de un par de visitas, entendía cada vez más, y poco a poco pasé a entender todo lo que la gente me decía. A día de hoy hablo portugués, con errores, pero consigo mantener conversaciones normales y fluidas, sin asistir a clases de portugués ni estudiarlo por mi cuenta. Sólo por esto, y desde un punto de vista puramente pragmático, ya me valió la pena hablar gallego.

🔹 Por su lado, Inês como portuguesa que habla castellano perfectamente, entiende el 100% de lo que le dicen en gallego cuando visitamos Galicia, y hasta ha aprendido ya algunas palabras y expresiones.

🔹 Creo, por tanto, que tenemos que mantener y usar más el gallego, ya que nos enriquece como personas, como cultura y como sociedad. A nivel institucional y político habrá mil formas de influir y promoverlo, pero lo más efectivo y lo único que lo va a mantener y hacer evolucionar es una acción individual: hablarlo. Se eres gallego/a y no hablas gallego, apréndelo. Si hablas gallego y vives o visitas Galicia, háblalo. Si alguien no te entiende, siempre puedes cambiar y usar el castellano. Pero si asumimos que nadie entiende el gallego, está claro que desaparecerá.

🔹 También creo que Portugal y Galicia deben colaborar más y estar más unidos ya que tenemos raíces comunes. Inês y yo ya estamos poniendo de nuestra parte… ;)

Capilla A Lanzada
Capilla A Lanzada / Capela da Lanzada

Como saberás en Randomtrip temos alma galaico-portuguesa: Inês é de Portugal e Chris de Galiza. Ainda que somos de países diferentes, temos moito máis en común do que podería parecer, xa que as nosas ancestras e ancestros falaban a mesma lingua. ¿Xa o sabías?

Ó longo do tempo, e das viaxes, démonos conta de que hai moita confusión respecto á lingua galega, así que neste artigo vamos a intentar aclarar e deconstruir algúns mitos sobre o galego e facer unha reflexión sobre o seu uso, para que cando visites as belas terras celtas non te líes.

La isla de Arousa
La isla de Arousa / A illa de Arousa

Cada ano celébrase o «Día das Letras Galegas»  no 17 de Maio, e homenaxéase a algunha personalidade referente da lingua galega.

En 2020 o escollido, Ricardo Carvalho Calero, veu con polémica, por ser un dos ideólogos do reintegracionismo, unha postura lingüística que defende que o galego e o portugués son unha única lingua e, polo tanto, deberían ser tratadas como tal.

Non vamos a entrar na polémica, principalmente porque non temos os coñecementos necesarios para avaliar as implicacións de algo así, pero como parella galaico-portuguesa queremos aproveitar a ocasión e eu, Chris, o galego de Randomtrip, vou aclarar algúns puntos sobre o galego que ás veces xeran confusión e facer unha reflexión sobre o seu uso:

🔹 Algunhas persoas creen que o galego é un dialecto do castelán. Esto é falso, o galego é unha lingua. Aquí ábrese un debate paralelo interesante: qué é unha lingua e qué é un dialecto? Todas as linguas foron nalgún momento dialecto, ata adquirir entidade propia. En calquera caso, o galego nunca podería ser un dialecto do castelán; como moita podería ser un dialecto do latín, ou do galaico-portugués, do que falamos no seguinte punto.

Estatua del gran poeta Ramón Cabanillas en Cambados
Estatua del gran poeta Ramón Cabanillas en Cambados / Estatua do grande poeta Ramón Cabanillas en Cambados

🔹 O galego orixina no galaico-portugués, unha lingua romance (é dicir, que procede do latín) que se falaba na época medieval no noroeste da península ibérica. Co tempo e debido ós cambios políticos, o galaico-portugués dividiuse en tres linguas: o galego, o portugués, e a fala (unha variante que se utiliza en tres concellos de Cáceres, Extremadura).

🔹 É polo tanto innegable que o galego e o portugués teñen moito en común.

🔹 Como linguas diferentes e separadas, tanto o galego como o portugués evoluiron de formas diferentes, baixo a influencia (como todas as linguas) do contacto con outras linguas e dialectos e da situación política. Así, o portugués pasou a ser a lingua oficial de Portugal, mentres que o galego pasou a ser unha lingua «de segundo nivel», xa que o castelán pasou a ser o idioma oficial, chegando a estar prohibido o galego durante a ditadura franquista. O galego creceu baixo a influencia do castelán, recibindo moitos castelanismos, facendo que hoxe en día ambas linguas sexan moito máis parecidas (de ahí que moita xente pense que o galego é un dialecto do castelán)

El cementerio de Santa Mariña
El cementerio de Santa Mariña / O cemiterio de Santa Mariña

🔹 Todo isto é pasado, que está moi ben para entender o porqué das cousas. Mais volvamos a hoxe en día: ¿para qué serve o galego? ¿Vale a pena falalo, sendo unha lingua «minoritaria»? Vou a tentar dar a miña opinión, basada na miña experiencia.

🔹 Lamentablemente, o galego non é só unha lingua: é tamén unha arma política. Últimamente algúns partidos da dereita aseguran que na Galiza se «impón» o galego, cando realmente cada vez fálase menos. Esto desvirtúa o debate xa que, debido a situación actual con Cataluña, polarízase o debate deixando dúas opcións: pro-galego (independentista), anti-galego (¡viva españa!)

🔹 Tamén lamentablemente, dependendo do lugar onde naces, o galego ten connotacións de clase ou nivel cultural: eu aprendín a falar en galego, na miña casa falábamos (e falamos) en galego, na escola falábamos en galego… Pero ó cambiar á escola secundaria, xa con xente de varios pobos e cidades dos arredores, a situación era diferente: moita xente falaba castelán, especialmente a xente das «cidades», e falar galego era asociado a xente «da aldea, do monte», como algo despectivo. Obviamente estou xeneralizando, non toda a xente pensaba así. Pero sí que era algo común, non só na escola, tamén na familia e na rúa coñecín casos de persoas que falaban galego pero que querían que os fillos/fillas aprendesen só castelán, para non parecer «do monte», e porque o galego era un idioma «sen futuro». Tamén recordo que cando visitábamos unha «cidade grande» (por exemplo Vigo) era más probable que a xente falase en castelán. Esto foi moldeando o meu comportamento nesa época, pasando a falar galego ou castelán en función de dónde estaba e o que podían pensar de min. Hoxe en día cando vou a Galiza tento falar galego sempre.

Conchas de vieira por el gran escultor galego Manolo Paz, en Cambados
Conchas de vieira por el gran escultor galego Manolo Paz, en Cambados / Cunchas de vieira do grande escultor galego e cambadés Manolo Paz, en Cambados

🔹 Independentemente de que o galego se fale máis ou menos, de que teña máis ou menos futuro, creo que crecer aprendendo dúas linguas é unha vantaxe, sempre. Eventualmente eu podía falar galego ou castelán de forma correcta, na escola tíñamos clases en galego e en castelán, tanto galego-falantes como castelán-falantes entendíamos todo e creo que crecer con este bilingüismo axuda a facilitar aprender máis idiomas no futuro.

🔹 Cando empecei a ir máis a Lisboa con Inês, tiña bastantes dificultades en seguir as conversacións portuguesas: entendía algunhas palabras soltas, pero falaban tan rápido e pronunciaban de forma tan diferente que non conseguía entender de todo. Por contra, conseguía entender o 90% do portugués escrito. Pero despois dun par de visitas, xa conseguía entender máis, e pouco a pouco pasei a entender todo. Tamén falo portugués, con erros, pero consigo manter conversacións normais e fluidas, sen asistir a clases de portugués nen estudiar o idioma pola miña conta. Só por isto, e desde un punto de vista puramente pragmático, xa valeu a pena falar galego.

Paseo de madera en san Vicente do Mar
Paseo de madera en San Vicente do Mar / Paseo de madeira en San Vicente do Mar

🔹 Polo seu lado, Inês como portuguesa que fala perfectamente castelán, entende todo o que lle din en galego cando visitamos Galiza, e xa aprendeu algunhas palabras e expresións.

🔹 Creo, polo tanto, que temos que manter e usar o galego, xa que nos enriquece como persoas, como cultura e como sociedade. A nivel institucional e político haberá mil formas de influir e promovelo, pero o máis efectivo e o único que vai manter e evoluir o galego é unha acción individual: falalo. Se es galego e non falas galego, apréndeo. Se falas galego, e estás en ou visitas Galiza, falao. Se alguén non o entende, sempre podes cambiar ó castelán. Pero se asumimos que ninguén entende o galego, está claro que irá desaparecer.

🔹 Tamén creo que Portugal e Galiza deben colaborar máis e estar máis unidos, xa que temos moito en común. Inês e eu xa estamos a poñer da nosa parte… ;)

Cuervo hecho por mi padre, Severino, frente al viñedo, en casa, Castrelo
Cuervo hecho por mi padre, Severino, frente al viñedo, en casa, Castrelo / Corvo feito polo meu pai, Severino, en frente á viña, na casa, Castrelo.

Esperemos que esta reflexión te ayude a entender mejor la situación actual de la lengua gallega y ya sabes: ¡si visitas Galicia, prueba a hablar galego! Si eres galego/a, dale vida a tu lengua.

Esperamos que esta reflexión te axude a entender mellor a situación actual da lingua galega, e xa sabes: ¡se visitas Galicia, intenta falar galego! Se eres galego/a, dalle vida á túa lingua.

Todas las fotos y contenidos son autoría de Randomtrip (excepto las que expresen claramente su fuente) y tienen todos los derechos reservados.

Disclaimer: esta guía contiene links de afiliación, al utilizarlos en Randomtrip recibimos una pequeña comisión. A ti no te cuesta nada e incluso algunas veces te llevas un descuento y nos ayuda y motiva a seguir creando guías tan completas como esta.

¿Te ha gustado nuestra guía? Ahorra y apóyanos

Si nuestra guía te ha ayudado y te ha parecido útil, puedes apoyarnos y ahorrar en tus reservas utilizando los siguientes enlaces:

Además, si quieres ayudarnos a seguir creando guías de viaje completas y gratuitas, hay otra forma en las que puedes apoyar a nuestro proyecto: puedes hacer un donativo (con Paypal o con tarjeta) e invitarnos a un desayuno (5€), una comida en un puesto callejero (10€) o una cena en el destino que estemos explorando (20€) para después recomendar dónde comer en la guia del destino. También puedes hacer un donativo de la cantidad que desees aquí. Más info aquí

¡Muchísimas gracias por tu apoyo, Randomtripper! ¡Nos vemos por el Mundo!

5/5 - (8 votos)

Deja un comentario

Deja un comentario